Hạch toán là gì? Đặc điểm và phân loại các phương pháp hạch toán kế toán

Ghi chép và phân loại các giao dịch tài chính hạch toán đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong việc quản lý tài chính của doanh nghiệp. Trong bài viết sau đây, cùng Myrobot tìm hiểu chi tiết về khái niệm hạch toán là gì? Cũng như đặc điểm và phân loại các phương pháp hạch toán kế toán.

Khái niệm hạch toán là gì?

Hạch toán là một quá trình bao gồm quan sát, đo lường, tính toán và ghi chép các giao dịch kinh tế, tài chính có trong một tổ chức/doanh nghiệp. Trong đó:

• Quan sát: Thông qua việc quan sát bằng mắt thường định hướng và ghi nhận sự tồn tại của đối tượng cần thu thập. 
• Đo lường: Số lượng hàng hóa hao hụt, vật liệu, máy móc, sản phẩm đã sản xuất bằng các đơn vị đo phù hợp.
• Tính toán: Áp dụng các phép tính, phân tích và tổng hợp nhằm nhận biết và đánh giá mức độ thực hiện và hiệu quả. 
• Ghi chép: Thu nhận, xử lý, ghi lại tình hình thực hiện cũng như kết quả hoạt động về tài chính, kinh tế. Dựa vào đó làm căn cứ để nhà quản lý đưa ra các quyết định phù hợp.

Hạch toán đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý tài chính của mỗi doanh nghiệp. Nhằm cung cấp các thông tin cần thiết để tính toán các chỉ số tài chính như lợi nhuận, tổng tài sản, nợ,… Đồng thời giúp các nhà quản lý doanh nghiệp đưa ra các quyết định kinh doanh một cách đúng đắn, nhanh chóng và hiệu quả.

Phân loại các kiểu hạch toán hiện nay

Hạch toán nghiệp vụ

Là quá trình quan sát, kiểm tra thực tế và phản ánh từng nghiệp vụ thường xuyên, quá trình kinh tế cụ thể, đáp ứng quá trình thực hiện nghiệp vụ này kịp thời. Nghiệp vụ bao gồm theo dõi quá trình từ khi cung cấp nguyên vật liệu, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.

Hạch toán thống kê 

Là khoa học nghiên cứu về mặt lượng của hiện tượng kinh tế xã hội số lượng lớn, với điều kiện địa điểm và thời gian cụ thể. Mục đích chính là rút ra bản chất, quy luật của các hiện tượng kinh tế, xã hội đã được nghiên cứu.

Hạch toán thống kê bao gồm các đối tượng: thu nhập lao động, giá cả, giá trị của tổng tài sản lượng,… Những thông tin được này mang không mang tính liên tục, thường xuyên.

Hạch toán kế toán

Đây là loại hạch toán rất được phổ biến nhất so với 2 loại kia. Cho phép thu thập, xử lý và cung cấp thông tin về tài sản, nguồn hình thành cũng như luồng hoạt động của tài sản trong tổ chức.

Hạch toán kế toán có đặc điểm gì?

Các đối tượng nghiên cứu 

Hạch toán kế toán thường nghiên cứu các các hoạt động kinh tế tài chính như sau:

• Những biến động về tài sản, vốn
• Sự luân chuyển vòng xoay của tài sản
• Quá trình vận động của dòng tiền vốn trong các đơn vị, tổ chức.

Các phương pháp nghiên cứu 

Ngoài thước đo hiện vật, thước đo giá trị, thước đo lao động, thì hạch toán kế toán còn kết hợp với những phương pháp khác. Chẳng hạn như: phương pháp tài khoản, phương pháp chứng từ, phương pháp tính giá, phương pháp tổng hợp và cân đối kế toán.

Thông tin hạch toán kế toán 

Là những thông tin có liên quan đến sự tuần hoàn của tiền vốn. Mỗi doanh nghiệp, từ việc cấp vật tư, sản xuất cho tới tiêu thụ đều được phản ánh đầy đủ, chi tiết và kịp thời qua thông tin kế toán. 

Bên cạnh đó, các thông tin này cũng cung cấp các số liệu cụ thể, thuận tiện cho việc giám sát. Các thay đổi của tài sản, nguồn vốn, kết quả kinh doanh được theo dõi và tổng hợp một cách nhanh chóng và chính xác. 

Cùng phân loại các phương pháp hạch toán kế toán

Dựa theo mức độ, tính chất thông tin

Với kế toán tổng hợp: thông tin sẽ được ghi chép, thu nhập, cung cấp ở dạng tổng  hợp bằng thước đo tiền tệ.

Kế toán chi tiết: tất cả thông tin sẽ được thu nhận và cung cấp ở dạng chi tiết về  một chỉ tiêu tổng hợp sẽ được kế toán tổng triển khai. Những chỉ tiêu này được đo bằng thước đo tiền tệ, lao động hay là hiện vật.

Dựa theo cách thu nhận thông tin

Kế toán đơn: các thông tin về nghiệp vụ kinh tế tài chính được ghi chép, thu nhận theo cách riêng biệt, độc lập.

Kế toán kép: những thông tin về các nghiệp vụ tài chính, kinh tế được ghi chép theo đúng nội dung, sự vận động biện chứng giữa những đối tượng kế toán.

Dựa theo phạm vi thông tin kế toán cung cấp

Kế toán tài chính: có nhiệm vụ cung cấp, thu nhận, xử lý thông tin cho những đối tượng ở bên ngoài doanh nghiệp sử dụng và có thước đo tiền tệ.

Kế toán quản trị: sẽ thu nhận, tổng hợp và cung cấp thông tin giá trị cho các nhà quản trị doanh nghiệp. Sử dụng cả 3 loại thước đo ở loại hạch toán kế toán này.

Dựa theo mục đích, đặc điểm của đơn vị kế toán

Kế toán công: được tiến hành bởi các tổ chức hoạt động phi lợi nhuận hay là doanh nghiệp không có tính chất kinh doanh.

Kế toán doanh nghiệp: doanh nghiệp hoạt động sản xuất, kinh doanh với mục đích chính là lợi nhuận.

Tham khảo: Cách tính phần trăm giảm giá trong kinh doanh

Hạch toán kế toán có vai trò như thế nào?

• Vai trò của hạch toán kế toán là ở tất cả khâu theo dõi và phản ánh liên tục các mặt hoạt động kinh tế tài chính, các giai đoạn vận động.
• Phục vụ cho việc giám sát và kiểm tra thường xuyên liên tục các tài sản của doanh nghiệp. Hạn chế thất thoát tài sản, duy trì và đảm bảo sự công khai minh bạch trong việc sử dụng tài sản.
• Cung cấp nguồn số liệu chính xác phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính và báo cáo quản trị. 

Hạch toán kế toán không chỉ là công cụ ghi chép và theo dõi các giao dịch tài chính mà còn đóng vai trò then chốt trong việc quản lý và điều hành doanh nghiệp. Với các đặc điểm như tính chính xác, hệ thống, khách quan và tuân thủ pháp luật, hạch toán kế toán cung cấp nền tảng vững chắc cho việc phân tích tài chính và ra quyết định kinh doanh. Trên đây là toàn bộ những chia sẻ của Myrobot mà các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân cần biết về khái niệm hạch toán là gì? Hy vọng giúp doanh nghiệp nắm bắt chính xác tình hình tài chính, tối ưu hóa hoạt động kinh doanh, nâng cao hiệu suất và phát triển bền vững. 

MYROBOT - Chúng tôi là chuyên gia trong mảng sản xuất, cung cấp và phân phối các hệ thống thiết bị robot phục vụ công nghiệp...Được khách hàng tin dùng tại Việt Nam.